шапан
81ақнарша — сын. жерг. Ақшыл түсті. Үстіне а қ н а р ш а шапан жауып, аяқ қолының тырнағын алады (О. Бөкеев, Мұзтау, 212) …
82аяқжақсы — зат. этногр. Қыз беретін жаққа төленетін қалыңмалдың ең аз мөлшері. Мәселен, деректерде қалыңмал есебінде «басжақсы» деп берілетін бес түйеге қосып бір қызжетім (күң), ал «а я қж а қ с ы» деп беретін үш түйеге қоса бір «еркекжетім» (құл)… …
83деңмент — белбеу. Шапан сыртынан тағылатын, күмістеп, шытыралап, сәндеп жасалған белбеу (Қаз. этнография., 1, 632) …
84жалаңқат — зат. көне. Астарламай тігілген жұқа шапан. Мінуге керек қазанат Беліне керек шар болат. Денеге керек ж а л а ң қ а т, Жаппарға жан аманат (Қобыланды, 253) …
85канауыс — зат. Қымбат матаның бір түрі. Жасау артуға 25 түйе, к а н а у ы с пен жібектен тігілген 125 шапан, 50 кілем… берген (Х. Арғынбаев, Қаз. халқы., 266) …
86кәстөм-шалбар — зат. Кәстөмшалбарымен; сым кәстөм. Сол күні ақ «әкеміздің көңілін көтерейік» деп шапан, к ә с т ө м ш а л б а р т.б. сыйлықтарын алып бардық (Н. Исабаев, Өмір., 541) …
87кемер — зат. Қыздар мен келіншектер буынатын әшекейленген, сәнді белдік; қамар. К е м е р – бес алты елі былғарыдан жасалған жалпақ белдік. Ал ерлердің күміс белдігі жіңішкелеу: үш төрт еліден аспайды (Қ. Толыбаев, Бабадан., 226). Алтын к е м е р белге… …
88күйеу — кәде. этногр. Күйеу қайын атасының ауылына алғаш барғанда істелетін кәде. Күйеу қоржын. этногр. Ұрын барғанда күйеу жігіттің қайын жұртына апаратын түрлі бағалы заттар, шапан, жыртыс т.б. кәделер салынған қоржын. К ү й е у қ о р ж ы н әдетте… …
89қазекей — зат. Әйелдердің жеңсіз киімі, қамзол. Әйелдің қалың киімдері шапан, бешпет, қ а з е к е й, шолақ жең, кеудеше деп аталады (Қ.Толыбаев, Бабадан., 226). Қамзолды кей жерлерде жеңсіз бешпент немесе қ а з е к е й деп те атайды (Қаз. әдеб., 20.06.88) …
90қанжығала — ет. Қанжығамен байлау, қанжығаға байлау. Жолаушы қоржынқолаң, шапан шақпытын қ а н ж ы ғ а л а м а й д ы, бөктереді (Ата салты., 102). Аңшы қоян, түлкі алса, қ а н ж ы ғ а л а й д ы да, қасқыр соғып алса, бөктереді (Бұл да) …
